ΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΣ
ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
 |
Tοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Σήμερα ἡ Πάτρα ὑποδέχεται τά χαριτόβρυτα Λείψανα τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων Δημητρίου καί Παύλου, Πολιούχων τῆς Τριπόλεως, οἱ ὁποῖοι κατά τά ἔτη 1803 καί 1818 ἀντίστοιχα, ὑπέστησαν θάνατο μαρτυρικό γιά τήν Ἁγία μας Ὀρθόδοξη πίστη καί τήν ἐλευθερία τῆς πατρίδος μας.
Ὅλοι οἱ Τριπολίτες, μεγαλώσαμε μέ τόν βίο τους, πού μᾶς συγκλόνιζε ἀπό μικρά παιδιά, καί εἴχαμε πάντα ἐνώπιόν μας τίς ἱερές μορφές τους.
Ἡ συγκίνηση μου εἶναι ἀνέκφραστη, γιατί εὐδόκησε ὁ Θεός, ἠθέλησαν οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες καί εὐλόγησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας καί Κυνουρίας κ.κ. Ἀλέξανδρος, νά ἔλθουν τά Λείψανα τῶν Ἁγίων στήν πόλη τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, πρός εὐλογία καί ἁγιασμό τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος τῆς Ἀποστολικῆς μας Ἐκκλησίας.
Τά Ἁγια Μαρτυρικά Λείψανα θά παραμείνουν ἕως τό βράδυ τῆς Δευτέρας 13ης Μαΐου, στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Διονυσίου Πατρῶν, ὅπου ἀπό τό 1861 εἶναι θησαυρισμένη ἡ ἁγία τους Εἰκόνα, ἀφιέρωμα τῶν ἐν Πάτραις Ἀρκάδων, οἱ ὁποῖοι τότε ζοῦσαν στήν περιοχή τοῦ Ἁγίου Διονυσίου.
Κάθε χρόνο, ἡ ἐν Πάτραις παροικία τῶν Ἀρκάδων, κατά μῆνα Μάϊο, προσκαλεῖ τά πλήθη τῶν εὐσεβῶν Πατρέων, γιά νά ἑορτάσουν καί νά πανηγυρίσουν, ἐπί τῇ ἱερᾷ μνήμῃ καί λαμπρᾷ ἑορτῇ τῶν ἀριστέων τῆς Πελοποννήσου.
Ὅμως, ἄς δοῦμε ἐν συντόμῳ τόν βίο τῶν Ἁγίων μας, διότι πολλά θά ὠφεληθοῦμε, ἀφοῦ, ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, «οἱ βίοι τῶν Ἁγίων μας εἶναι ἡ ὡραιότερη ἐγκυκλοπαίδεια γιά νά μορφώνωμε τά παιδιά μας».
· Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Δημήτριος, εἷλκε τήν καταγωγή του ἀπό τήν Χώρα (τότε Λιγούδιστα) τῆς Τριφυλίας. Ἔφυγε μικρός ἀπό τήν πατρίδα του, γιά νά ἐργασθῇ στήν Τρίπολη καί νά ἐξοικονομήσῃ τά πρός τό ζῆν.
Ἐδῶ ὅμως ἀρχίζει ὁ κατήφορος. Οἱ κακές παρέες γιά τόν 15χρονο Δημήτριο, τόν «ἄλλαξαν». Ἐξώμοσε. Ἔγινε Μουσουλμᾶνος. Ὀνομάστηκε Μεχμέτ.
Κάποια στιγμή κατενόησε τό λάθος του καί ἔφυγε γιά τά μέρη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας (Σμύρνη, Κυδωνιές), γιά νά βρεθῇ ἀργότερα στήν Χίο, κοντά στόν Ἅγιο Μακάριο τόν Νοταρᾶ, ἀλείπτη πολλῶν Νεομαρτύρων.
Ἐπέστρεψε στήν Τρίπολη, ὅπου «πίστει Χριστοῦ τήν κεφαλήν ἀπετμήθη ὑπό τῶν ἀπίστων τυράννων, τήν 14ην Ἀπριλίου 1803, Τρίτην τῆς Ἑβδομάδος τοῦ Θωμᾶ».
Ἡ ἀποτμηθεῖσα κεφαλή του ἐτάφη στήν Τρίπολη (σήμερα φυλάσσεται στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως), ἐνῶ τό ἀκέφαλο μαρτυρικό του σῶμα ἐνταφιάσθη στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου Βαρσῶν, ὅπου εἶναι θησαυρισμένα τά σεπτά Λείψανά του. Ἀπό τήν στιγμή τοῦ μαρτυρίου του μέχρι σήμερα, πλεῖστα θαύματα γίνονται μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, διά πρεσβειῶν τοῦ ἐνδόξου Νεομάρτυρος. (Ἔχομε ἤδη ἀναφερθῆ λεπτομερῶς στόν βίο τοῦ Νεομάρτυρος Δημητρίου στό ἄρθρο μας τῆς 14ης Ἀπριλίου, ἡμέρας τοῦ μαρτυρίου του).
· Ὁ Ἅγιος ἔνδοξος Νεομάρτυς Παῦλος, κατά κόσμον Παναγιώτης Πανουτσόπουλος, γεννήθηκε καί μεγάλωσε στό Σοπωτό (τώρα Ἀροανία) τῶν Καλαβρύτων. Νέος ἔφτασε στήν Πάτρα, ὅπου ἐργάστηκε κάποια χρόνια ὡς τσαγκάρης, γιά νά βρεθῇ μετά ταῦτα στήν Τρίπολη, ὅπου ἐξώμοσε, ὅπως ὁ προηγούμενος Ἅγιος.
Ἡ μητέρα του Ἀντώνα, στό Σοπωτό, ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ γυιός της τούρκεψε, φόρεσε μαῦρα καί ἔκλαιε συνεχῶς, ἐνῶ στούς συγχωριανούς της ἔλεγε, ὅτι ὁ Παναγιώτης πέθανε. Δέν ἔζησε ἡ δύστυχη μάνα πολύ. Ἔφυγε ἀπό τόν καημό της.
Ὁ Παναγιώτης πληροφορήθηκε τυχαῖα στήν Τρίπολη τά σχετικά μέ τήν μάνα του, καί ἀμέσως ἄστραψε μέσα του ἕνα φῶς. Ἦταν ἡ εὐχή τῆς μάνας ἀπό τόν οὐρανό. Ἔφυγε ἀπό τήν Τρίπολη καί ἔφτασε στό Σοπωτό. Πάνω στό νιοσκαμμένο τάφο τῆς πικραμένης μάνας, τό παιδί κλαίει μέ λυγμούς. Γονατιστός φωνάζει ἀπό τῆς ψυχῆς του τά τρίσβαθα: «Μανούλα μου, συχώρα με. Μέ τό αἷμα μου θά ξεπλύνω τήν ντροπή, πού σοῦ ἔδωσα».
Λουσμένος στά δάκρυα τῆς μετανοίας, φτάνει στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου στήν Μονή τῆς Μεγίστης Λαύρας γίνεται Μοναχός, μέ τό ὄνομα Παῦλος.
Ἐπιστρέφει στήν Τρίπολη καί ἀποτέμνεται τήν κεφαλήν, μετά ἀπό τήν σθεναρά ὁμολογία ὑπέρ Χριστοῦ Ἐσταυρωμένου καί Ἀναστάντος, τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν.
Στό σημεῖο αὐτό, ἀξίζει νά ἀναφέρωμε μιά λεπτομέρεια. Εὑρισκόμενος στό Ἄργος, ὅταν κατέβαινε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος γιά τήν Τρίπολη, εἶδε ὅραμα συγκλονιστικό.
Ἕνας νέος μέ ὁλοφώτεινο πρόσωπο, τόν καλοῦσε στήν Τρίπολη μέ τοῦτα τά λόγια: «Χαῖρε συναθλητά Παῦλε. Ἔλα γρήγορα στήν Τρίπολη, ὅπου σέ περιμένω...».
Ὁ Παῦλος ρώτησε στήν Τρίπολη καί μέ συγκίνηση ἔμαθε γιά τό μαρτύριο τοῦ Δημητρίου, πού εἶχε γίνει 15 χρόνια νωρίτερα.
Τό Λείψανο τοῦ Νεομάρτυρος Παύλου ἐτάφη πλησίον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Τριπόλεως. Λίγα χρόνια ἀργότερα ἔγινε ἡ ἀνακομιδή καί Λείψανά του ἔλαβαν πολλοί φιλομόναχοι καί φιλομάρτυρες ἀδελφοί. Τμῆμα τοῦ ἱεροῦ του Λειψάνου εὑρίσκεται στήν ἰδία Λάρνακα μέ τά Λείψανα τοῦ Νεομάρτυρος Δημητρίου στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου Βαρσῶν.
Τό ματωμένο ράσο του καί ἡ ζώνη του εὑρίσκονται στήν Μονή τῆς Ὁσίας Ματρώνης Ὕδρας, ὅπου εἶχαν μεταφερθῆ ἀπό κάποια θεία του Μοναχή.
Κάθε χρόνο ἡ Τρίπολη ἑορτάζει πανδήμως τήν μνήμη τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων στίς 22 Μαΐου, μέ κέντρο τόν Ἱερό Ναό τοῦ Προφήτου Ἠλιού καί τῶν Νεομαρτύρων, πού βρίσκεται κοντά στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Παύλου.
· Στήν Πάτρα θά τούς ἑορτάσωμε στίς 11, 12, καί 13 Μαΐου, ἀφοῦ θά ἔχωμε ἐδῶ τά πανσεβάσμια Λείψανά τους.
Μακάρι ὅλοι οἱ Πατρινοί, εἰδικά οἱ νέοι μας, νά προσέλθουν καί νά προσκυνήσουν τούς Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μεγάλη παρρησία πρός τόν Θεό.
Μέσα ἀπό τήν ζωή τῶν δύο λαμπρῶν Νεομαρτύρων τῆς Πελοποννήσου Δημητρίου καί Παύλου, φαίνεται ὁ ἀγώνας τοῦ Γένους μας νά διατηρήσῃ ἄσβεστη τήν λαμπάδα τῆς πίστεως στόν Θεό καί τῆς ἀγάπης πρός τήν πατρίδα. Πολλάκις αὐτό ἐπετεύχθη μετά ἀπό πτώσεις, ὀδύνες καί μαρτύρια, μπροστά στά ὁποῖα ἰλιγγιᾶ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς.
Ὁ ἀγώνας τῶν Νεομαρτύρων ἐβοήθησε στήν διατήρηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί τῆς ἐθνικῆς μας αὐτοσυνειδησίας. Αὐτό τονίζει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό θαυμάσιο βιβλίο του, τό ὁποῖο ἐπιγράφεται «Νέον Μαρτυρολόγιον» καί ἔχει ὡς ὑπότιτλο «Ἤτοι μαρτύρια τῶν νεοφανῶν μαρτύρων, τῶν μετά τήν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατά διαφόρους καιρούς καί τόπους μαρτυρησάντων, συναχθέντα ἐκ διαφόρων συγγραφέων καί μετ’ ἐπιμελείας ὅ,τι πλείστης διορθωθέντα, ἐν οἷς καί ἱκαναί ἀκολουθίαι προσετέθησαν, παρά τοῦ ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου». (Ἔκδ. γ’, Ἀστήρ, Ἀθῆναι, 1961).
Ἐκεῖνο τό ὁποῖο θαυμάζει κανείς στό «Νέον Μαρτυρολόγιον» πρωτίστως, εἶναι τό προοίμιο τοῦ βιβλίου, στό ὁποῖο ὁ Ὅσιος Νικόδημος ἀναφέρεται μέ λόγια συγκινητικά στούς Νεομάρτυρας. Ὁ Ἅγιος δοξάζει τόν Θεό, γιατί μέσα σέ μιά δύσκολη γιά τήν Ἐκκλησία καί τήν πατρίδα μας περίοδο, ἀνέδειξε τόσους Νεομάρτυρας, «...οἱ ὁποῖοι διά νά φυλάξουν τήν ἐλευθερίαν καί τήν εὐγένειαν τῆς Χριστιανικῆς ἡμῶν πίστεως, κατεφρόνησαν πλοῦτον, δόξαν, ἡδονάς καί κάθε ἄλλην σωματικήν ἀπόλαυσιν, καί παρέδωκαν προθύμως τόν ἑαυτόν τους εἰς θάνατον».
Καί συνεχίζει ὁ Ἅγιος: «Παρόμοιον εἶναι τοῦτο τό θαῦμα, ὡσάν νά βλέπῃ τινάς μέσα εἰς τήν καρδίαν τοῦ χειμῶνος, ἐαρινά ἄνθη καί τριαντάφυλλα· μέσα εἰς τήν βαθυτάτην νύκτα, ἡμέραν καί ἥλιον· μέσα εἰς τό ψηλαφητόν σκότος, φῶτα λαμπρότατα· ἐν καιρῷ τῆς αἰχμαλωσίας, νά βλέπῃ ἐλευθερίαν, καί ἐν καιρῷ τῆς τωρινῆς ἀσθενείας, ὑπερφυσικήν δύναμιν...».
Ὁ Ὅσιος Νικόδημος βάζει στό στόμα τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων λόγια ἐνισχυτικά καί παρακλητικά, ὄχι μόνο πρός τούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀλλά καί ὅλων τῶν ἐποχῶν. Πιστεύω ὅτι σήμερα εἶναι ἐξόχως διδακτικά. Ἄς τά ἀκούσωμε μετά πολλῆς προσοχῆς.
«Ἀδελφοί μας Χριστιανοί. Ἀδελφοί μας ἀγαπητοί καί περιπόθητοι. Ὁ λαός τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ἐκλεκτός καί περιούσιος, λάβετε παράδειγμα ὑπομονῆς τῶν θλίψεων ὁπού δοκιμάζετε, ἀπό ἡμᾶς τούς συναδέλφους σας. Ἡμεῖς διά νά ὑπομείνωμεν ἀνδρείως διά τόν Χριστόν τά παρά τῶν ἀλλοπίστων διάφορα μαρτύρια, ἐκληρονομήσαμεν μίαν Βασιλείαν αἰώνιον καί ἐσυναριθμήθημεν μέ τούς παλαιούς, καί Ἁγίους Μάρτυρας. Καί ἐσεῖς ἄν ὑπομένετε μετά εὐχαριστίας, διά τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τούς δαρμούς, τάς φυλακάς, τάς ἁλύσεις, τάς ἀγγαρείας, τάς ζημίας, τά ἀνυπόφορα δοσίματα, καί τά ἄλλα βάσανα ὁπού σᾶς κάμνουν οἱ νῦν κρατοῦντες, βέβαια ὡς Μάρτυρες τῇ προαιρέσει λογίζεσθε κοντά εἰς τόν Θεόν».
Καί παρακάτω ὁ Ἱερός Νικόδημος βάζει στό στόμα τῶν Νεομαρτύρων τήν ἑξῆς παραγγελία:
«Φυλαχθῆτε, ἀγαπητοί ἀδελφοί μας, φυλαχθῆτε διά τήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ καί διά τήν σωτηρίαν τῶν ψυχῶν σας, νά μή σᾶς κλέψουν τόν θησαυρόν τῆς ἁγίας σας πίστεως, τῆς ὁποίας ὅλος ὁ κόσμος μέ ὅλας του τάς δόξας καί ἀναπαύσεις καί τά βασίλεια δέν εἶναι ἀντάξιος».
· Γι’ αὐτό λοιπόν, ἄς σπεύσωμε ὅλοι μας, νά ὑποδεχθοῦμε καί νά προσκυνήσωμε τά μυρίπνοα Λείψανα τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων Δημητρίου καί Παύλου, τά ὁποῖα θά φιλοξενηθοῦν αὐτές τίς ἡμέρες στήν πόλη μας.
–Ἄς σπεύσουν οἱ γονεῖς, νά παρακαλέσουν γιά τά παιδιά τους, ὥστε νά βαζίζουν τόν σωστό δρόμο στήν ζωή τους, καί ἄν κάποια ἀπό αὐτά παρεξέκλιναν τῆς εὐθείας ὁδοῦ, νά ἐπανεύρουν τήν σωστή πορεία τους.
–Ἄς σπεύσουν οἱ νέοι μας, τά παιδιά μας, νά χαιρετίσουν τούς νέους ἀθλητάς, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίστηκαν τόν καλόν ἀγῶνα μέσα στό στάδιο τῶν ἱερῶν ἀγωνισμάτων, καί κέρδισαν τόν ἀμαράντινο τῆς δόξης στέφανο.
–Ἄς σπεύσουν, ἅπας ὁ λαός, πρεσβύτεροι μετά νεωτέρων, νεανίσκοι καί παρθένοι, νά ἀκουμπήσουν ἐπάνω στήν Λάρνακα πού φυλάσσει τόν ἀτίμητο θησαυρό, γιά νά ἀντλήσουν δύναμη γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν πολλῶν δυσκολιῶν τῆς ζωῆς.
–Ἄς σπεύσουν οἱ ἀσθενοῦντες πρός τούς δύο μεγάλους ἰατρούς, οἱ ὁποῖοι γοργά μεταφέρουν τά αἰτήματα πρός τόν θρόνο τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου μας γιά ἴαση ψυχοσωματική καί θεραπεία τελεία.
· Ἐμεῖς ἐξαιρέτως ὅλες αὐτές τίς ἱερές τελετές καί πνευματικές συνάξεις, μέ κέντρο τήν Θεία Εὐχαριστία, τίς ἀφιερώνομε στά παιδιά μας, τά ὁποῖα θά διαγωνισθοῦν στίς Πανελλήνιες Ἐξετάσεις.
Προσκαλοῦμε λοιπόν τούς ὑποψηφίους φοιτητάς, τά παιδιά μας πού κοπιάζουν καί ἀγωνίζονται γιά τό μέλλον τους, νά προσέλθουν, ὥστε μαζί μας νά ἱκετεύσουν τούς Ἁγίους γιά τήν ἀσφαλῆ καί βεβαία νίκη καί ἐπιτυχία στόν ἀγῶνα τους.
Ὅλες οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες, ἀπό τήν ὑποδοχή τῶν Ἱερῶν Λειψάνων, ἕως καί τήν ἀναχώρησή τους, θά γίνωνται κυρίως γιά τούς νέους καί τίς νέες μας, πού ἀρχίζουν τόν ἀγῶνα τῶν Πανελληνίων Ἐξετάσεων.
Κύριε, ταῖς τῶν Νεομαρτύρων Σου πρεσβείαις,
δίδου τῷ λαῷ Σου, ὡς οἰκτίρμων, τά ἐλέη Σου.